Dit Verwarwoordenboek is eigenlijk een ontwarwoordenboek. Het gaat om woordparen met een onduidelijk betekenisverschil, zoals afgunst / jaloezie en bloot / naakt. Om woorden met stijlverschil, zoals keuzen / keuzes en kooplieden / kooplui. En om woorden die niet echt verschillen: direct / gelijk / meteen. Het gaat om voorzetsels: gek op, gek met, gek van. Uiteraard gaat het ook om klassiekers als hun / hen, en spellingkwesties als friet / frites en tenslotte of ten slotte.
U kunt hier kiezen uit drie tekstjes vooraf: een taalfilosofische inleiding, een ‘creationistische’ beschouwing en een voorwoord. Nee, over het verschil tussen een inleiding en een voorwoord heb ik nooit een vraag gehad.
Er is een betekenisverschil.
dauw
kleine waterdruppels
Doordat de zon op het gras scheen, waren de dauwdruppels duidelijk te zien.
douw
duw
De voorste man in de rij kreeg een douw, en hij viel om.
Slechts bij een paar woorden geeft de au of ou betekenisverschil. Vergelijk nabauwen / nabouwen en rauw / rouw. Verder is het brauw in wenkbrauwen maar brouw in bierbrouwen. En beide mogelijkheden zijn goed in het eerste deel van rouwdouwer.
Er is betekenisverschil.
aan regels gebonden, openbare discussie, gericht op uiteenzetting van standpunten
In het Engelse Lagerhuis zijn de debatten veel feller dan bij ons in de Tweede Kamer.
gedachtewisseling over een meningsverschil
Het wordt tijd voor een brede maatschappelijke discussie over de staat van ons onderwijs.
De woorden verschillen op drie aspecten. 1. ‘formeel-informeel’. Een debat is gereglementeerd met spreektijden en regels voor interruptie, en staat onder leiding van een voorzitter. Vaak is ook het onderwerp duidelijk afgebakend. Een discussie kent nauwelijks regels en kan ook spontaan ontstaan. 2. ‘uiteenzetten-overtuigen’. Een debat is gericht op het uiteenzetten van standpunten, terwijl het bij een discussie nadrukkelijk gaat om het overtuigen van de tegenstander of gesprekspartner. 3. ‘met of zonder publiek’. Een debat heeft niet alleen een functie voor de deelnemers, maar is ook bedoeld voor het publiek. Een debat heeft toehoorders, een discussie doorgaans niet.
Als een debat gaat over een gezamenlijk belang of probleem, dan heet het ook wel overleg of beraadslaging. Als een discussie uit de hand loopt, dan noemen we dat eufemistisch een woordenwisseling. Er bestaat ook nog een ‘hogere vorm’ van gedachtewisseling, de dialoog. In een dialoog streven deelnemers eerder naar begrijpen dan naar begrepen worden, en geven de gesprekspartners door Luisteren, Samenvatten en Doorvragen de afkorting lsd een nieuwe inhoud.
Er is een betekenisverschil.
decade
periode van tien dagen
Een maand heeft bij benadering drie decades.
decennium
periode van tien jaar
Wanneer eindigde het eerste decennium van deze eeuw, in 2009 of 2010?
In het Engels betekent decade een periode van tien jaar, dus precies hetzelfde als decennium. Vandaar dat decade ook in het Nederlands soms zo gebruikt wordt. Toch maar niet doen.
Er is een klein betekenisverschil.
decanaat
dat wat een decaan doet (bestuurlijke eenheid); kerkelijk en niet-kerkelijk
Op deze school verzorgt het decanaat ook de ouderavonden.
dekenaat
dat wat een deken doet (bestuurlijke eenheid); alleen kerkelijk
Welke kerken horen eigenlijk bij het dekenaat Oosterzele?
Deze spellingvariatie kent ook een klein gebruiksverschil. De bestuurlijke eenheid binnen de Rooms-Katholieke Kerk, tussen bisdom en parochies, heet dekenaat of decanaat. Voor een bestuurlijke eenheid in het onderwijs wordt alleen decanaat gebruikt.
De spellingvariatie is niet onlogisch. In spreektaal wordt de a soms afgezwakt tot de e van de, vergelijk bastaard / basterd. En de c/k-variatie komt wel vaker voor; vergelijk akkoord en accordeon, criticus en kritiek, lokaal en locatie.
Maar er is nog een andere verklaring. Beide woorden komen van het Latijnse decanus: 'hoofdman van tien personen', later ook gewoon 'hoofdman'. Ditwoord is eerst ontleend als deken, en later als decaan. Bisdommen en ook de Orde van Advocaten kennen dekens. Scholen en universiteiten kennen decanen: adviseurs van leerlingen en voorzitters van faculteitsbesturen.
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in spelling.
Beide spellingen zijn varianten voor diskjockey.
Er zijn meer afkortingen die een notatie als afkorting en als letteruitspraak kennen. Voor een overzicht van deze woordparen kijkt u bij beha / bh.
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in gebruik.
deelname
het deelnemen aan
De massale deelname aan de ANWB-peiling over kilometerheffing was geen verrassing.
deelneming
het deelnemen aan; rouwbeklag
U kunt ontheffing krijgen van een verplichte deelneming in een bedrijfspensioenfonds.
Zo'n rouwkaart met alleen maar 'met oprechte deelneming' vind ik te weinig meelevend.
Zowel deelname als deelneming betekent: 'het deelnemen aan'. Deelneming in deze betekenis wordt vooral gebruikt in de financiële sfeer. Voor condoleances is het altijd: deelneming betuigen. Voor meer van deze woordparen kijkt u bij aanname / aanneming.
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in gebruik.
deelnemen aan
meedoen
Wie nemen er allemaal deel aan het overleg?
deelnemen in
meedoen (financieel)
Wat is de beste manier om deel te nemen in startende ondernemingen?
Het hiervan afgeleide zelfstandig naamwoord deelnemer laat zich soms ook combineren met van. Het onderscheid met aan blijft dan wel heel subtiel. Als je deelnemer bent van een overleg, dan is dat ergens zo geregeld. Dat behoeft niet het geval te zijn bij een deelnemer aan een overleg.
Er is een klein betekenisverschil.
definitief
voor altijd, voorgoed
Na een proefperiode van drie maanden wordt uw aanstelling definitief.
permanent
voortdurend, blijvend
In een recreatiewoning mag niet permanent worden gewoond.
De woorden zijn grotendeels synoniem, maar definitief heeft als bijbetekenis 'onherroepelijk'. Een haarstudio kan dus beter reclame maken voor definitief ontharen (via lasertechniek), dan voor permanent ontharen (om de paar weken weer met een pincetje aan de slag?). Bij permanent kan er nog een verandering plaatsvinden, bijvoorbeeld wanneer oma toch nog een modern kapsel wil.
Er is overlap in betekenis, en elk woord heeft ook nog een eigen betekenis.
degelijk
goed, solide, betrouwbaar; eerder ‘materieel’
gedegen
goed, grondig, vakkundig; eerder ‘verstandelijk’
De woorden delen de betekenis ‘van goede kwaliteit’. Maar er lijkt een klein verschil in gebruik dat doet denken aan het onderscheid ‘materie-geest’. Bij degelijk gaat het eerder om een object, bijvoorbeeld een plan. En bij gedegen gaat het eerder om een verstandelijke activiteit, bijvoorbeeld de voorbereiding op dat plan. Uit de voorbeeldzinnen blijkt dat een kookboek degelijk en gedegen kan zijn. Bij degelijk gaat het misschien iets meer om ‘goed opgebouwd’. We spreken ook over degelijk gebouwde huizen en niet van gedegen gebouwde huizen. Bij gedegen komt misschien iets meer de associatie ‘diepgaand’.
Het woord degelijk kent ook de verwante betekenis ‘betrouwbaar’ zoals in: Dat zijn degelijke mensen. Nee, niet gedegen mensen. Dat zou iets oproepen van ‘grondig’ of ‘diepgaand’. Dichtbij degelijk komt het woord deugdelijk, maar dan ligt het accent op de goede eigenschappen, op de deugden zelf: Dit is een deugdelijk boek, en geen pulpfictie. Het woord gedegen kent ook nog een heel andere betekenis in de metallurgie, de bereiding van metalen uit ertsen. Daar betekent het ‘zuiver’. Wij kennen deze betekenis voornamelijk in de combinatie gedegen goud.
Het woord degelijk kan in combinatie met wel ook als versterking worden gebruikt. Vanuit de betekenis ‘betrouwbaar’ is dat goed voorstelbaar: iets is dan ‘écht betrouwbaar’: Het is echt waar: die windturbines zorgen wel degelijk voor geluidsoverlast. Ook in het betekenisveld van gedegen bestaat een versterkend woord voor ‘grondig’, ‘diepgaand’ of ‘in hoge mate’. Dan gebruik je terdege, zoals in: Ik ben mij terdege bewust van de risico’s die ik neem.
Degelijk? Gedegen? Waar komen deze woorden vandaan? De volgende alinea’s met achtergrondinformatie kunt u ook overslaan. Maar de vermelde historische feiten zijn wel degelijk interessant, hoewel ik me terdege bewust ben van een aantal onzekerheden.
De etymologiewoordenboeken leren ons dat in deze woorden een reeds overleden werkwoord ‘dijen’ zit, dat ‘groeien’ betekent. Wij kennen dit werkwoord nog in ‘gedijen’ als ‘voorspoedig groeien’. Met als zeldzaam voorkomend voltooid deelwoord ‘gedijd’: Deze planten hebben hier in de schaduw niet goed gedijd. Maar waarom dan gedegen? Vroeger had ‘gedijen’ een sterk voltooid deelwoord, met klinkerverandering. Toen was het niet gedijd, maar gedegen, net zoals ‘gewoven’ dat verdrongen is door ‘gewuifd’. Het woord degelijk is geen werkwoordsvorm, maar hierin zit het woord ‘deeg’ in de verloren betekenis van ‘iets goeds’, dus iets dat al een tijdje ‘gedijt’. Maar hoe zit het dan met het woord gedegen in die heel andere betekenis van ‘zuiver’? Het woord in deze betekenis komt van een ander overleden werkwoord ‘diën’ voor ‘kneden van klei of deeg’ (dat andere ‘deeg’!) of ‘iets doen stollen’. Mooi, zo is die vreemde andere betekenis van gedegen ook ietwat verhelderd.
En nu maar hopen dat etymologen mij niet gaan beschuldigen van ondeugdelijk informatie, want ik heb mij gebaseerd op degelijke studies omdat ik graag een gedegen uitleg wilde geven.
Er is een klein betekenisverschil.
degraderen naar
in rang of klasse naar beneden gaan
Wij zijn vorig jaar gedegradeerd naar de derde klasse.
degraderen tot
in rang of klasse naar beneden gaan, met de bijbetekenis 'niet volgens de regels'
Ik laat mij niet degraderen tot boodschappenjongen van het bestuur.
Er is een (klein) betekenisverschil.
denken aan
iets in gedachten hebben (1); rekening houden met (2)
En nu zomaar bij hem weggaan? Geen denken aan! (1) Denk toch eens aan (2) al die goede jaren samen!
denken om
rekening houden met (3); niet vergeten (4); letten op (5)
Goed, je mag hier een weekend wonen. Maar denk om (3) de buren, denk om (4) de planten en denk om (5) dat gat hier in de vloer.
denken over
van plan zijn (6); een mening hebben(7)
Ik denk erover (6) om voorgoed bij hem weg te gaan, maar hoe denk jij daar eigenlijk over (7)?
denken van
verwachten (8); een mening hebben (9)
Ik had het nooit van (8) haar gedacht, maar wat denk jij daar eigenlijk van (9)?
Na denken wordt van ook gebruikt als stoplap of, iets vriendelijker geformuleerd: als een 'uitgesproken dubbelepunt': zij dacht van: als ik maar eenmaal bij hem weg ben, kan ik rustig denken aan (nee over) mijn toekomst. In de zin staat over, want denken over iets is actiever dan denken aan iets.
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is wel een verschil.
lijdend aan een stemmingsstoornis van voortdurende neerslachtigheid
moedeloos, gedeprimeerd
Depressief is veel ernstiger dan neerslachtig. Als je neerslachtig bent, dan is dat tijdelijk, en heb je ook minder sombere momenten als je dingen doet die je leuk vindt. Een depressie is een veel ernstiger psychische aandoening waardoor het lijkt of je in een zwart gat leeft. Je hebt nergens meer zin in, zelfs niet in activiteiten die je daarvoor wel leuk vond.
Men spreekt van een depressie wanneer die aandoening meer dan enkele weken aanhoudt zonder moment van verlichting. Als je depressief bent, heb je vaak ook andere klachten, zoals angststoornissen of het gevoel niets waard te zijn. In de psychologie worden soorten depressies onderscheiden, onder andere: chronische, postnatale en vitale. Er zijn psychologen die een zin als Ik voel me depressief afkeuren. Een depressie is geen gevoel of emotie, maar een gemoedsstemming. Daarom zou Ik ben depressief beter zijn. Maar toch zeg je ook Ik ben neerslachtig, en dat is dan weer wel een gevoel.
Er zijn nogal wat synoniemen van neerslachtig, met elk hun eigen kleur in betekenis:
een dipje hebben, down zijn, droevig, somber, treurig, triest en verdrietig. Ook elders in het Verwarwoordenboek worden enkele van deze woorden behandeld.
Als je zegt dat je een dipje hebt, is er indirect ook het perspectief van je weer beter gaan voelen. Een dipje is daardoor minder erg dan je down voelen. Down en somber komen nog het meest overeen in betekenis. Maar bij down lijkt de oorzaak vager: Ik voel me gewoon wat down, even niet lekker in mijn vel. Bij somber is de oorzaak vaak duidelijker: Hij was erg somber over de toekomst van zijn bedrijf. Bij somber lijkt ook de aard van de gevoelens ‘duister’. Bij de andere woorden droevig, treurig, triest en verdrietig zijn de oorzaken en gevoelens vaak veel concreter. Maar hier zijn de verschillen in ‘kleur van betekenis’ niet of nauwelijks te benoemen. Toch word ik hier niet moedeloos van, en ook niet bedroefd, bedrukt of zwaarmoedig. Want wat mij dan weer blijmoediger in het leven doet staan, is de verwondering over deze rijke woordvariatie.
Er is een klein betekenisverschil.
dermate
zo, in die mate (graadaanduiding)
Het probleem is dermate complex dat er een aparte commissie nodig is om eerst alles in kaart te brengen.
dusdanig
zo, op die manier
De neksteun kan dusdanig worden versteld dat deze vlak ligt.
In de volgende zinnen zou dermate moeten staan, want het gaat om een graadaanduiding:
In de laatste zin komt dan wel twee keer dermate. U kunt ook een keer zo schrijven in plaats van dermate.
Er is een klein betekenisverschil.
Het woordje des betekent hier: 'datgene waarnaar verwezen wordt'. Strikt genomen is des dus overbodig in een woord als materiedeskundige; immers er wordt al naar materie verwezen. Toch is er een subtiel verschil ontstaan. Vergelijk:
De vorm zonder des verwijst naar iemand die ervoor gestudeerd heeft. De vorm met des verwijst naar iemand die er door ervaring verstand van heeft. Vergelijk voedingskundige (iemand die voedingskunde heeft gestudeerd) en voedingsdeskundige (iemand die verstand heeft van voeding). En omdat je voor ervaring of stervensbegeleiding niet kunt studeren, is het ervaringsdeskundige en stervensbegeleidingsdeskundige.
De vorm zonder des straalt vaak wat meer gezag uit, vanwege het behaalde diploma. Daarom werken in ziekenhuizen geen verpleegdeskundigen, maar verpleegkundigen. En daarom is het ook ietwat vreemd om iemand aan te kondigen als voetbalkundige, tenzij die persoon natuurlijk net van de Johan Cruyffacademie komt. Kijk hiervoor ook bij betreffende / desbetreffende.
Er is een klein betekenisverschil.
destijds
toen (een meer precieze verwijzing)
Het gebeurde in de jaren negentig; destijds waren wij ook student.
indertijd
vroeger (een ruimere verwijzing)
Waarom zijn indertijd de gele bordjes snelheidsbeperking vervangen?
Dit onderscheid raakt echter steeds meer in onbruik. Het aardige van dit woordpaar is dat je er zo goed aan kunt zien dat het woordje tijd vroeger twee geslachten had: mannelijk (des) en vrouwelijk (der).
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in spelling.
Gelet op de betekenis — 'stoffen door verdamping scheiden'; letterlijk: 'laten afdruipen' — heeft destilleren iets betere papieren. Want hier staat het Latijnse de, 'vanaf', voor de Latijnse druppel (stilla).Maar die e 'verkleurt' in gesproken taal naar de i; vandaar ook distilleren.
Er zijn meer woordparen waarbij een klein verschil in spelling geen betekenisverschil geeft. Voor een overzicht van deze woordparen kijkt u bij aambeeld / aanbeeld.
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is wel een klein betekenisverschil.
misdaadverhaal, met accent op (politie)onderzoek naar de dader van
een moord
De verhalen over Sherlock Holmes en zijn assistent Watson vormden de inspiratiebron voor latere schrijvers van whodunits en speurder- en politieromans.
misdaadverhaal waarbij de dader vaak al bekend is, meestal met
meer spannende acties dan een detective
Vergeleken met de huidige misdaadseries zijn de thrillers van Alfred Hitchcock nu wel een beetje te ‘huiselijk’.
Omdat een detective ook spannend is, is het wel begrijpelijk dat voor dit genre ook het woord thriller wordt gebruikt (van ‘to thrill’ voor ‘opwinden’, ‘in vervoering brengen’). Soms wordt ook een ander onderscheid gemaakt: een detective zou dan Engels zijn, en een thriller Amerikaans (en een Krimi Duits). Maar voor de producties uit Scandinavië zijn dan weer geen aparte termen in omloop. En soms wordt ook gezegd dat een detective minder literair is dan een thriller, of dat juist een thriller eerder ‘gewone lectuur’ is. Maar aan het woordpaar ‘lectuur-literatuur’ waag ik me liever nog niet.
Er is een betekenisverschil.
dezer dagen
nu, onlangs
Alle molens staan dezer dagen in de zogeheten rouwstand, vanwege het overlijden van de dijkgraaf.
een dezer dagen
binnenkort
Als het goed is, krijg ik een dezer dagen bericht.
Soms wordt het onderscheid tussen 'onlangs' en 'binnenkort' ook gehanteerd bij eerdaags / eerstdaags. Maar eerdaags geldt als verkorte vorm van eerstdaags. Gebruik voor eerdaags dus liever enige dagen geleden of onlangs.
De woorden worden (in de haarmode) door elkaar gebruikt. Toch is er een klein verschil.
diadeem
koninklijke hoofdband, haarversiering
tiara
pauselijke kroon, hoofdtooi
Het woord diadeem komt van een Grieks werkwoord dat ‘ombinden’ betekent. Het is een hoofdband, vaak met kostbare versieringen. De tiara was oorspronkelijk een met parels versierde Perzische tulband of koningsmuts. Beide woorden worden nu gebruikt voor hoofdtooi of haarversiering. Maar wanneer we kijken naar afbeeldingen in modeadvertenties, dan tekent zich ook hier een klein verschil af. Een diadeem is eerder een eenvoudiger haarversiering en een tiara eerder een rijkere hoofdtooi. Het verschil is trouwens ook vaak te zien aan de prijs.
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is soms een klein betekenisverschil.
niet-open, waar niets in / bij / door kan
Hebben we de ramen wel dichtgedaan?
Veel winkels zijn hier tot 13.00 uur dicht.
niet-geopend, op slot
Hij is zo gesloten als een oester.
Veel winkels zijn hier gesloten, vandaar die nep-etalages.
Je zou kunnen zeggen dat gesloten vaak iets definitiever is dan dicht. Misschien komt dat doordat hier het werkwoord ‘sluiten’ wordt opgeroepen. Natuurlijk kan men van een winkel die dicht is ook zeggen dat die gesloten is, vooral als je merkt dat je je in de openingstijden hebt vergist. Maar toch kan het soms handig zijn om het verschil te maken tussen een definitieve sluiting (gesloten) en het dicht zijn buiten de openingstijden. Beide woorden in één zin? De deur zat wel dicht, maar was die ook gesloten? Dat schijnt bij sommige inbraakverzekeringen wel degelijk iets uit te maken.
In de uitleg zijn de woorden open en geopend gebruikt. Daarom nu direct ook maar het woordpaar open – geopend. Ja, ook hier eenzelfde soort verschil in sterkte, omdat bij geopend het werkwoord ‘openen’ wordt opgeroepen. Bij open gaat het om ‘niet-dicht’, maar geopend is eerder iets na een handeling van ‘openen’. Vergelijk:
Het restaurant is weer open. (na een vals bomalarm)
Het restaurant is weer geopend. (met een nieuwe formule)
Er is geen betekenisverschil, wel een klein verschil in gebruik.
dienen
moeten
U dient tijdig een afspraak te maken.
moeten
dienen
U moet tijdig een afspraak maken.
De woorden dienen en moeten zijn synoniem. Ze worden door elkaar gebruikt, en soms ook ter afwisseling: U dient zich een dag van tevoren aan te melden voor groepskorting. U moet dan wel direct het precieze aantal opgeven.
Toch is er een klein verschil in gebruik. Dienen is vaak iets minder dwingend, iets zachter, iets meer ambtelijk ook. Het wordt eerder geassocieerd met regels waaraan voldaan moet worden. Moeten is iets alledaagser en vaak ook iets directer. Wellicht horen we daarom op perrons: Reizigers moeten rekening houden met enige vertraging en niet Reizigers dienen rekening te houden met enige vertraging.
En, dienen en moeten hebben ook nog andere betekenissen: Wat moet je hebben? Sorry, waarmee kan ik u dienen? Kijkt u verder of een woordenboek u van advies kan dienen. Nou ja, dat moet u zelf ook maar weten.
Er is een klein betekenisverschil.
dieptepunt
laag (ste) punt (doorgaans negatief)
De Amsterdamse effectenbeurs heeft vrijdag een nieuw dieptepunt bereikt.
laagterecord
laagste punt (niet per se negatief)
In 2007 hadden de Eurolanden een begrotingstekort van 0,6%, een historisch laagterecord.
Meestal zijn de betekenissen uitwisselbaar. En soms is laagterecord een handig synoniem: de bedrijvigheid van de industrie is op een nieuw dieptepunt beland: de index staat nu twee punten onder het vorige laagterecord.
Er is geen betekenisverschil.
dikwijls
veelvuldig, herhaaldelijk
Dikwijls is niet vaker dan vaak.
vaak
veelvuldig, herhaaldelijk
Vaak ziek leidt dikwijls tot lang ziek.
Sommigen vinden dikwijls wat verouderd klinken, en vermijden het woord om die reden. En er zijn gevallen waarin je zou kunnen denken dat dikwijls meer op de tijdstippen slaat (op veel momenten) en vaak meer op het aantal keren (vele malen). Maar onze taal kent ook woordparen zonder betekenisverschil, en die woorden blijven vaak bestaan wanneer ze dikwijls voorkomen.
Er is geen betekenisverschil.
direct
dadelijk, onmiddellijk, terstond
U kunt direct beginnen en gelijk ook scholing krijgen.
gelijk
dadelijk, onmiddellijk, terstond, op dezelfde tijd
De wedstrijd begon gelijk goed; meteen een rode kaart en direct daarna een doelpunt.
meteen
dadelijk, onmiddellijk, terstond
U krijgt meteen 1000 rentepunten die u direct kunt gebruiken in de webshop.
Het woord gelijk is ook weleens weggezet als germanisme (gleich), maar die taalcritici hebben geen gelijk. De woorden zijn synoniem en betekenen 'zonder tijdsverloop aansluitend'. Wel is gelijk iets informeler, en in Vlaanderen minder gebruikelijk. Het woord direct heeft nog een andere betekenis: 'rechtstreeks'. Daarom moet een secretaresse duidelijker zijn dan: U kunt de directeur direct spreken. Ook het woord gelijk kan door een andere betekenis verwarrend werken, zoals de dirigent merkte die vroeg: Zullen we gelijk beginnen?
En, is er verschil tussen Ik doe het dadelijk en Ik doe het onmiddellijk? Zeker. Onmiddellijk is 'zonder ook maar het geringste uitstel', dus ogenblikkelijk, of onverwijld. Maar bij dadelijk mag u nog heel even iets anders doen, als het maar gauw gebeurt. En terstond is iets ouderwetser en formeler, net als aanstonds, en past wel goed bij onverwijld. En dan spreken we verder maar niet over op staande voet of per ommegaande, want u hebt nu al elf synoniemen voor een tijdsaanduiding die nog iets korter is dan weldra of zeer binnenkort.
Er is geen betekenisverschil.
dissertatie
wetenschappelijke verhandeling ter verkrijging van de graad van doctor
Een dissertatie is tegenwoordig geen garantie meer voor een academische carrière.
proefschrift
wetenschappelijke verhandeling ter verkrijging van de graad van doctor
Vraag hier uw offerte voor het drukken van proefschrift of dissertatie.
De woorden betekenen precies hetzelfde: '(doctoraats)thesis'. Wel klinkt dissertatie door de Latijnse oorsprong iets plechtiger; proefschrift is nu gebruikelijker. Soms lees je academisch proefschrift. Dit was vroeger misschien nuttig omdat proefschrift toen ook de meer algemene betekenis had van 'als proef geschreven verhandeling'. Maar tegenwoordig wordt het woord vooral gebruikt voor een universitair proefschrift. Academisch proefschrift is nu een pleonasme, net zoals ronde cirkel of witte sneeuw.
Nieuwsgierig naar de meest actuele blogs over verwarwoorden? Kijk verder op www.neerlandistiek.nl
