Dit Verwarwoordenboek is eigenlijk een ontwarwoordenboek. Het gaat om woordparen met een onduidelijk betekenisverschil, zoals afgunst / jaloezie en bloot / naakt. Om woorden met stijlverschil, zoals keuzen / keuzes en kooplieden / kooplui. En om woorden die niet echt verschillen: direct / gelijk / meteen. Het gaat om voorzetsels: gek op, gek met, gek van. Uiteraard gaat het ook om klassiekers als hun / hen, en spellingkwesties als friet / frites en tenslotte of ten slotte.
U kunt hier kiezen uit drie tekstjes vooraf: een taalfilosofische inleiding, een ‘creationistische’ beschouwing en een voorwoord. Nee, over het verschil tussen een inleiding en een voorwoord heb ik nooit een vraag gehad.
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in stijl.
doch
tegenstelling (meer formeel)
Het beleid is streng doch rechtvaardig.
maar
tegenstelling
Er zijn prachtige oude en wat formele woorden om een tegenstelling uit te drukken: desniettegenstaande, niettemin, nochtans. Maar ik kies dan liever voor echter.
Een oude taalregel luidt dat je zinnen niet mag beginnen met maar (of en).Maar als de zin te lang wordt, is daar weinig op tegen.
Er is een betekenisverschil.
doctor
iemand die gepromoveerd is
Het is de vraag of dr. Vogel wel een doctorstitel had.
dokter
arts
Hoe dan ook, dr. Vogel werd bekend met zijn boek De kleine dokter.
Beide woorden in één zin: Als je promoveert in de geneeskunde word je als dokter doctor.
Er is een klein betekenisverschil.
de doek
stuk geweven stof voor een bepaald gebruik
Van deze katoenen doek maken we een kussensloop.
het doek
geweven stof; schilderdoek; zeildoek
Hij zette met enkele ruige streken een portret op het doek.
Bij een aantal woorden geeft het lidwoord betekenisverschil. Voor andere min of meer bekende voorbeelden kijkt u bij de blik / het blik.
Er is geen betekenisverschil.
doenbaar
uitvoerbaar, mogelijk
Ik heb maanden met die pijn rondgelopen. Het was lastig, maar doenbaar.
is te doen
uitvoerbaar
Het was een lange rit, maar het was te doen.
Een klein verschil kan zijn dat doenbaar soms de iets algemenere strekking heeft van 'mogelijk'.
De woorden verschillen niet in hun kernbetekenis. Wel is er door bijbetekenissen soms verschil in gebruik.
niet glanzend, gedempt, futloos
Haar ogen stonden zo dof.
Doe aluminiumfolie met de doffe kant naar buiten als het om warm houden gaat.
niet glanzend, krachteloos (‘afgemat’)
Haar ogen stonden zo mat.
Doe aluminiumfolie met de matte kant naar binnen als het om koel houden gaat.
Oorspronkelijk betekende dof ‘gevoelloos’. Het woord is verwant aan ‘doof’ (geen gevoel voor geluid). Het woord mat betekent eerder een verlies aan energie. Daarom zou je in de volgende zin eerder mat dan dof verwachten: De woorden kwamen dof over haar lippen.
En, zou u mat in de volgende zinnen vervangen door dof?
De verf is door de jaren heen mat geworden.
Met een matte dreun viel de enorme eik op het asfalt.
In de eerste zin zijn mat en dof beide mogelijk. Immers, dof betekent ook ‘niet glanzend’. Maar in de tweede zin is alleen maar doffe mogelijk, met de betekenis ‘gedempt’.
De woorden verschillen heel subtiel. Ook is onnozel ruimer in betekenis.
met weinig verstand, onwetend
onervaren, naïef-dom; heel klein
Het woord onnozel betekende vroeger ‘onschuldig’. In de kerken werd vroeger de moord op de kinderen van Bethlehem herdacht op de dag van de Onnozele Kinderen. Nu is de kernbetekenis ‘onervaren’: Toen ik uit huis ging, was ik nog een onnozele puber. De betekenis ‘onervaren’ speelt ook een beetje mee in de tweede betekenis ‘naïef-dom’. Onnozel is niet dom vanwege onwetendheid of gebrek aan verstand, maar vanwege gebrek aan ervaring. Dom ben je door gebrek aan verstand en kennis. Onnozel ben je door gebrek aan ‘kennis van de wereld’.
Er is geen betekenisverschil, maar wel een verschil in gebruik.
dom
onverstandig, kortzichtig
Wat dom van me om daar niet aan te denken. Dat was de oplossing.
stom
onverstandig, onzinnig; zonder spraak
Wat stom van me om daar niet aan te denken. Wat ben ik een oen!
Zijn alleen die drie aapjes blind, doof en stom?
De woorden dom en stom zijn grotendeels elkaars synoniem. Maar dom heeft eerder te maken met een gebrek aan inzicht (het verstand), en stom lijkt iets emotioneler (uiting van gevoel). Stom heeft ook de betekenis 'zonder spraak': Stom is niet dom.
Er is een betekenisverschil.
donateur
iemand die ondersteuning geeft in de vorm van geld
Op middeleeuwse schilderijen zien we soms ook de donateur afgebeeld.
donor
iemand die een deel van het eigen lichaam weggeeft (orgaan, bloed, enz.)
Zij staat ingeschreven als donor voor eiceldonatie aan een wensmoeder.
Zowel een donateur als een donor doet een donatie. En een donorland? Dat kan zowel de schenkende als de ontvangende partij van hulpgoederen zijn. Dat laatste geval — bekend uit de politiek — is zo prachtig onlogisch! Zo'n land geeft ons in ruil voor ontwikkelingshulp een goed gevoel.
Er is een betekenisverschil.
donatie
schenking van geld, of bloed en organen
Het blijkt dat mensen die zelf een orgaan willen doneren ook een hoger bedrag aan 'donatie goede doelen' besteden.
dotatie
vaste subsidie, toelage (in Vlaanderen); bruidsschat
Een voorwaarde voor de dotatie is dat u aan een urencriterium moet voldoen.
In Vlaanderen gaan geregeld stemmen op om de dotatie aan de koning te verlagen.
De woorden hebben eenzelfde betekenis, maar hebben elk ook nog andere betekenissen.
donker
waarin geen of weinig licht doordringt, weinig licht weerkaatsend; ongunstig, treurig, somber
duister
waarin geen of weinig licht doordringt; onzeker, onduidelijk
De woorden delen eenzelfde betekenis ‘waarin geen of weinig licht is’. Je zou dus verwachten dat in het eerste voorbeeld ook zou kunnen staan: Jullie moeten voor het duister zijn. Toch is dat niet zo. En ook is het niet stikduister of de kat knijpen in het duister. Je kunt wel zeggen dat deze zegswijzen zo zijn ingeburgerd, maar dat betekent eigenlijk: ‘Ik weet niet hoe je het betekenisverschil kunt omschrijven.’
De woorden worden door elkaar gebruikt, vaak ook nog als het gaat om de toch afwijkende extra betekenissen naast ‘afwezigheid van licht’. Wat kies je in de volgende voorbeelden, donker of duister?
Het is Ik zie het donker in want het gaat om somberheid. En het is een duister vermoeden want het gaat hier om onzekerheid. Toch worden ook hier de woorden soms verwisseld. Ik heb zo’n ‘duisterbruin’ vermoeden dat een foutmelding hier niet helpt. Maar wat zou ik graag betekenisverschil handhaven! Onze taal zelf probeert dat ook dapper. Dan moeten wij toch een handje helpen? Kijk eens naar de volgende voorbeelden:
Bij tasten in het donker denk je toch eerder aan een spelletje op een kinderpartijtje of aan een ‘darkroom’. Maar bij tasten in het duister lijkt het eerder te gaan om ‘onzekerheid’. Als iemands ogen donker worden, komt vooral het beeld op van iemand met een sterke emotie (woede, verlangen, schaamte). Maar als iemands ogen duister worden, denk je dan niet eerder aan de noodzaak van een staaroperatie? Benieuwd of lezers van deze pagina enig licht zien in dit d…
Er is geen betekenisverschil, wel een verschil in stijl.
doodgaan
overlijden
Dat was het jaar waarin mijn hond doodging.
sterven
overlijden, heengaan
De graankorrel moet sterven om vrucht te dragen.
Doodgaan en sterven betekenen beide dat het leven ten einde komt, maar sterven is iets formeler dan doodgaan. Doodgaan wordt eerder van dieren gezegd dan van mensen.
Er is een betekenisverschil.
dooien
ophouden met vriezen
Het kan vriezen en het kan dooien.
ontdooien
boven het vriespunt (laten) komen
Waarom zeggen we niet 'ontvriezen' in plaats van 'ontdooien'?
U kunt best ontvriezen gebruiken. Maar doe dat niet met het argument dat ontdooien eigenlijk 'invriezen' moet betekenen omdat ont- de betekenis 'verwijdering' heeft, zoals in ontbossen, ontdekken, onteigenen. Want ont- kan ook de betekenis 'beginnen te' hebben, zoals in ontbijten, ontbloten en ontbranden.
Er is geen betekenisverschil, wel een verschil in gebruik.
doolhof
labyrint
Mijn huwelijk is nog steeds zo als onze eerste ontmoetingsplaats: een glazen doolhof op een kermis.
labyrint
doolhof
Dit labyrint is een fysieke voorstelling van ieders spirituele weg.
Er wordt wel onderscheid gemaakt tussen een doolhof en een labyrint. In een doolhof is de weg minder belangrijk dan het doel, het vinden van de uitgang of het middelpunt met vaak een attractie. In een labyrint is het doel minder belangrijk dan de weg; als je het pad volgt, met alle verwarrende bochten, kom je vanzelf bij de uitgang.
Ook heeft labyrint vaker een meer filosofische bete kenis: de levensweg als labyrint. Vandaar dat we het leven liever als labyrint voorstellen dan als doolhof, waarin we maar wat ronddolen. Dit onderscheid heeft echter niet algemeen ingang gevonden.
O ja, de en het doolhof zijn beide juist. Er is wel verschil tussen de hof (de tuin) en het hof (onder meer 'binnenplaats' of 'plein', en ook 'koninklijke huishouding'). De doolhof lijkt iets juister, maar het doolhof komt veel vaker voor.
Er is een betekenisverschil.
door
door middel van, met (be)hulp van
Door via Parijs te vliegen konden we twee uur besparen.
via
langs, over
Geef voortaan uw meterstanden door via uw mobiel.
Soms wordt via ook gebruikt in de betekenis 'met (be)hulp van':
Zo krijgt via — via via, dus langs onduidelijke lijnen — een andere betekenis. Zo erg is dit niet: het is een mooie verkorting van met (be)hulp van of door middel van.
Er is geen betekenisverschil, de woorden zijn synoniem.
De eind-s en de tussen-s geven bij dagaanduidingen wel een heel klein verschil. Vergelijk hij komt donderdagavond (voor één keer) en hij komt donderdagsavonds (elke week).
Er is een klein betekenisverschil.
doordat
oorzaak
Slaapt u soms ook slecht doordat u vaak moet plassen?
omdat
reden, oorzaak
Het feest werd afgelast omdat de weersvoorspelling zo slecht was.
Een oude taalregel luidt: gebruik omdat voor een reden en doordat voor een oorzaak. Een reden geeft aan waarom iemand iets vindt of doet. Een oorzaak geeft een 'noodzakelijkheid' aan, iets wat onvermijdelijk of onontkoombaar is. Vergelijk de volgende voorbeelden:
Een reden is subjectief en een oorzaak objectief. Hetzelfde onderscheid wordt gemaakt bij daardoor / daarom. Bij een reden is de wil betrokken, zoals in de eerste voorbeeldzin. Bij een oorzaak gaat het om iets buiten de wil om, zoals in de derde zin (moet). Bij een reden hoort daarom, en bij een oorzaak daardoor.
In de eerste voorbeeldzin is de wil betrokken en kan men dus zeggen: daarom is mijn echtgenoot veel van huis. In de derde zin gaat het om een oorzaak, iets buiten de wil om, en is het daardoor. In een zin als de middelste wordt eigenlijk in het midden gelaten of het om een reden of een oorzaak gaat. Vaak is de grens tussen reden en oorzaak moeilijk te trekken. In die gevallen wordt omdat gebruikt.
De regel luidt nu: gebruik omdat voor reden (eerste voorbeeldzin) én wanneer geen speciaal onderscheid vereist is tussen reden en oorzaak (tweede zin). Gebruik doordat voor oorzaak (derde voorbeeldzin).
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in spelling.
Tussen de r en de n is vaak een korte overgangsklank hoorbaar, net als tussen de l en de m. Al zijn mellek en fillem dan weer niet juist.
Er zijn meer woordparen waarbij een klein verschil in spelling geen betekenisverschil geeft. Voor een overzicht van deze woordparen kijkt u bij aambeeld / aanbeeld.
Er is een betekenisverschil.
diameter
grootste afstand tussen twee punten op een cirkel of bol (middellijn)
Deze munt heeft een diameter van 22 mm.
doorsnede
snijvlak dat ontstaat wanneer een object wordt doorgesneden (bijvoorbeeld een buis of een bloem)
De doorsnede van de bloem laat duidelijk de meeldraden en de stamper zien.
In niet-technisch taalgebruik worden de woorden door elkaar gebruikt. Maar strikt genomen is een diameter een lijn en een doorsnede een oppervlak. Beide woorden in één zin: De planeet Jupiter heeft aan de evenaar een doorsnede van 142.800 kilometer (de equatoriale diameter).
Er is geen betekenisverschil, het gaat om een verschil in stijl.
Enkele woorden van Griekse of Latijnse herkomst kennen een klassiek meervoud én een Nederlands meervoud. De klassieke meervouden klinken iets deftiger. Voor meer woordparen met een klassiek en een Nederlands meervoud kijkt u bij bases / basissen.
De woorden kennen elk hun eigen betekenis, maar de verschillen blijken soms lastig te ontrafelen.
draad
garen (gesponnen vezel), dun en rond getrokken metaal, glas of plastic
kabel
dik touw met strengen, dik gevlochten of omhuld draad
koord
gevlochten draden (alleen textiel)
Deze trekpop heeft een koordje aan de hoed om hem op te hangen.
snoer
gevlochten draden, ketting.
Het betekenisverschil kan worden omschreven met het aspect ‘dikte’. In de volgorde draad-snoer-koord-kabel staan de betekenissen in de volgorde dun-dikker-nog iets dikker-dikst.
Als het om elektrische geleiding gaat, wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen snoer en kabel. Een snoer zit doorgaans aan het apparaat vast, maar een kabel niet. Die moet je zelf bevestigen. Daarom spreek je eerder van een verlengkabel dan van een verlengsnoer. Toch komt verlengsnoer ook heel vaak voor. Hoe komt dat? Misschien door het onderscheid in dikte. Een verlengsnoer is doorgaans dunner dan een verlengkabel. Dus in zo’n snoer zitten meestal minder draden in een dunner omhulsel dan in een kabel.
Tot zover dit ‘verwar-kwartet’. Maar de verschillen zijn lastiger te omschrijven wanneer we nog drie andere woorden erbij betrekken: lijn, touw en tros. Het lijkt beter om deze woorden nog eens apart te behandelen. Want in een ‘verwar-septet’ zou u waarschijnlijk gauw de draad kwijtraken, of er geen lijn meer in zien. U zou er misschien zelfs geen touw aan vast kunnen knopen.
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is soms verschil in betekenis of intensiteit.
toneelstuk over menselijke conflicten; rampzalige gebeurtenis
Het instorten van de nieuwe parkeergarage noemde de burgemeester een drama.
toneelstuk waarin de hoofdpersoon door het noodlot ten onder gaat; bijzonder rampzalige gebeurtenis
Het instorten van de nieuwe parkeergarage noemde de burgemeester een tragedie.
Een drama was oorspronkelijk een van de drie hoofdgenres in literatuur: epiek met het accent op verhalen, lyriek met het accent op gevoelens, en drama met het accent op handelingen en gesprekken. Drama betekende oorspronkelijk ‘handeling’. Een handeling behoeft niet noodzakelijk te leiden tot iets rampzaligs. Vandaar dat drama werd onderverdeeld in tragedie en komedie. Een tragedie is dus van oorsprong de treurige variant van een drama. Maar al spoedig zijn de betekenissen door elkaar gaan lopen.
En toch, als de twee woorden naast elkaar bestaan, is het verleidelijk om naar betekenisverschil of verschil in gebruik te zoeken. Omdat drama van oorsprong iets algemener is, ligt het voor de hand om tragedie op te vatten als een intensivering van drama. Opmerkelijk is ook dat we iets wel kunnen dramatiseren, maar niet kunnen tragediseren. En we spreken wel van een dramatisch voorval, maar niet van een tragedisch voorval (misschien omdat we al 'tragisch' hebben). Het woord drama is ook veel frequenter dan tragedie.
Nog even terug naar de twee voorbeelden. Als je taalgebruikers vraagt om de rampzalige gebeurtenis van het instorten van de parkeergarage te beschrijven, dan is de kans groot dat bij tragedie die rampzaligheid rampzaliger wordt geschilderd dan bij drama. En ook lijkt bij tragedie eerder de betekenis ‘noodlot’ een rol te spelen. Excuus voor de volgende ‘dramatische voorbeelden’: Welk woord past beter bij welke gebeurtenis?
familiedrama / familietragedie
Vorig jaar zijn in deze vulkaankrater twee kinderen met hun ouders omgekomen door een plotselinge lavalawine.
familiedrama / familietragedie
Het gezinsconflict liep zo uit de hand dat de zoon de vader van het balkon duwde.
In het eerste voorbeeld lijkt er een voorkeur voor familietragedie, omdat hier het noodlot zo’n belangrijke rol speelt. In het tweede voorbeeld lijkt er een voorkeur voor familiedrama. Maar als u het drama van de balkonscène heel dramatisch vindt, kunt u toch ook spreken over een tragedie, als een zeer ernstig drama.
De woorden geven in de letterlijke betekenis een ander soort geluid weer. Ze worden in de figuurlijke betekenis ook door elkaar gebruikt, maar dan is er wel verschil in sterkte.
dreun
slag, zwaar trillend geluid, eentonig geluid, harde klap,
klap
slag, klinkend geluid van iets dat valt of botst
Beide woorden geven een klanknabootsing van wat je hoort bij een slag, in de betekenis van ‘slaan’. Maar een dreun is zwaarder dan een klap. Verder lijken er twee verschillen van belang.
Ook roept een klap soms het betekenisaspect ‘plotseling’ op, zoals in: Morgen hagelbuien met af en toe een klap onweer.
Hoe geef je het geluid of de aard van een klap of dreun weer? Onze taal is ons bijzonder van dienst met woorden waarmee we speciale geluidseffecten kunnen suggereren. Neem bijvoorbeeld een gevecht bij een uit de hand gelopen demonstratie:
En die vrouw, die kreeg een lel! Toen liep het echt helemaal uit de hand. Oplawaai volgde op optater. En weer een peut, en nog een watjekouw! Bruifgt! Pwiaughq! Mooie oefening tijdens een les Nederlands. Maak dit verhaaltje nog beeldender met andere woorden. Hoor ik nu iemand roepen dat leerlingen hier geen klap aan vinden? Dat klopt maar ten dele. Ik heb gemerkt dat ze wel geïnteresseerd zijn. Ik hoorde een paar zelfs roepen: O makkie, geen klap aan!
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er zijn wel nuanceverschillen in betekenis. Daarnaast heeft drift nog andere betekenissen.
drift
ongecontroleerde uitbarsting van woede (vaak van korte duur)
Niet zomaar gaan schoppen! Je moet je drift leren beheersen.
woede
hevige boosheid
Na zo’n belediging duurde het toch wel een paar dagen voor mijn woede gezakt was.
Woede is een gemoedsaandoening, en drift kan daarvan een uiting zijn. Als woede de lava is, dan is drift de vulkaanuitbarsting. Zo’n uitbarsting is ongecontroleerd en vaak ook van korte duur. Woede kan smeulen, dat kan drift niet. Er bestaat wel een ‘verterende woede’, maar dat is dan eerder een naar binnen geslagen drift.
Waaraan geeft u de voorkeur: driftuitbarsting of woede-uitbarsting, driftaanval of woedeaanval? Mijn voorkeur gaat uit naar woede-uitbarsting en woedeaanval. De samenstellingen driftuitbarsting en driftaanval zijn eigenlijk pleonastisch. Want drift is zelf al een uitbarsting van woede is, en een aanval heeft al iets tijdelijks.
Woede kan ook positief zijn, bijvoorbeeld als het gaat om woede over onrecht of in de combinatie ‘heilige woede’. Ja, ook ‘heilige drift’ komt wel voor in oudere teksten en in religieus taalgebruik, maar die combinatie is nu toch in onbruik geraakt. Nu klinkt ‘gerechtvaardigde drift’ heel vreemd, maar we kunnen ons wél iets voorstellen bij ‘gerechtvaardigde woede’. O ja, en drift heeft nog heel andere betekenissen. Bijvoorbeeld in de psychologie als ‘aangeboren aandrang’ in levensdrift (seksualiteit) en doodsdrift (agressie). Ook kennen we drift als ‘sterke neiging’, in bijvoorbeeld bezuinigingsdrift of consumptiedrift. En voor degenen die aan een Drift wonen: daar is niets opvliegends aan de hand. Je woont dan aan een dreef waarlangs vroeger het vee de stad in en uitkwam. Dit ‘drift’ komt van voortdrijven. Over de drift der continenten hoef ik nu niet meer te beginnen. Dat gaat om het uit elkaar drijven van continenten, maar zou na deze uitleg ook een titel kunnen zijn van een boek over een wereldoorlog.
De woorden worden door elkaar gebruikt. Maar kenners van de geschreven media maken wel een duidelijk onderscheid.
druk
dat wat gedrukt is, editie, oplage
editie
nieuwe uitgave die verschilt van de vorige, verwante uitgave, volgend periodiek evenement
oplage
aantal exemplaren, afdrukken van drukwerk (krant, brochure, boek)
Het woord druk duidt heel algemeen aan: dat wat gedrukt is. In sommige gevallen is dat te weinig specifiek. Als een nieuwe druk sterk verschilt, spreekt men van een nieuwe editie. Uitgevers kunnen hiermee ook suggereren dat de vorige ‘druk’ verouderd is, en dat een nieuwe uitgave moet worden aangeschaft. Als er alleen wordt bijgedrukt, spreken we van een oplage.
Aan de algemene betekenis van druk worden zo de aspecten ‘nieuw’ (editie) of ‘hetzelfde’ (oplage) toegevoegd. Bij slechts enkele verbeteringen (spelfouten, enz.) spreekt men ook van oplage of herdruk of eventueel bijdruk. Bij oplagen of oplages (beide meervouden zijn goed, die met -n klinkt iets deftiger) gaat het dus om het aantal exemplaren dat in één keer wordt gedrukt. Bij een editie gaat het niet alleen om een verschil in tijd, een nieuwe editie verschijnt uiteraard ná de vorige editie, maar ook om een verschil in plaats: een krant met verschillende plaatselijke edities. Ook wordt editie gebruikt voor een luxere uitvoering of voor een volgende ‘aflevering’ van een periodiek evenement. Dus een nieuwe editie is interessanter dan een volgende druk, en bij een nieuwe oplage is er gewoon bijgedrukt.
Het woord druk kent ook nog andere betekenissen, zoals zo mooi blijkt uit een puntdicht van Constantijn Huygens, een van de vijf grote dichters uit de zeventiende eeuw (naast Vondel, Hooft, Bredero en Cats):
Mijn drukker leeft in droeve druk;
Want ‘t drukken drukt hem weinig druk:
‘t Waar geen bedrukte drukker,
Viel ‘t drukken maar wat drukker.
De woorden overlappen in betekenis, maar er is soms een subtiel verschil.
duidelijk
goed te begrijpen, goed waar te nemen
helder
goed te volgen, goed waar te nemen, licht doorlatend (ook: zuiver)
Het woord duidelijk houdt verband met het werkwoord duiden, dus ‘betekenis verlenen’.
Het woordje helder staat tegenover ‘troebel’ (geen of weinig licht doorlatend) of tegenover ‘dof’ (geen of weinig licht weerkaatsend).
De woorden worden door elkaar gebruikt in de betekenis ‘goed te begrijpen’ of ‘goed te volgen’. Maar juist het verschil tussen ‘begrijpen’ en ‘volgen’ laat soms een subtiel verschil zien. Bij duidelijk gaat het dan eerder om de inhoud van de boodschap; bij helder gaat het dan eerder om de ‘lijn’ in het verhaal. (Denk aan de zichtlijn bij helder water.) Dus bij een betoog zou je eerder spreken over een duidelijke inhoud en een heldere opbouw. Welk woord kiest u in de volgende zinnen?
In 1 zou dan duidelijk de voorkeur verdienen, en in 2 helder. Gelukkig zijn er ook heldere, nee duidelijk gevallen van gebruiksverschil. We zeggen niet dat het duidelijk weer is. (Het gaat om de zichtlijnen). Maar een heldere daling van besmettingscijfers klinkt weer vreemd, terwijl het hier toch ook om een lijn gaat. Wat zou het aardig zijn als we gevoeliger worden voor het onderscheid ‘goed te begrijpen’ (de inhoud) en ‘goed te volgen (de lijn). Dan wordt het onderscheid tussen deze twee woorden vanzelf helder, nee: duidelijk.
Nieuwsgierig naar de meest actuele blogs over verwarwoorden? Kijk verder op www.neerlandistiek.nl
