Er is een klein betekenisverschil.

ruilen

iets geven of ontvangen voor iets anders (doorgaans: van eigenaar wisselen)
Alleen wanneer u uw kassabon toont, kunt u uw aankoop ruilen.

verruilen

iets geven voor iets anders (doorgaans: vanuit de eigenaar gedacht)
Jonge vaders kunnen een werkdag verruilen voor een pappadag.

Bij ruilen horen de voorzetsels met, tegen en voor; bij verruilen heeft voor de voorkeur. Bij ruilen gaat het eerder om een transactie tussen twee personen. Bij verruilen ligt het accent op de ene persoon die iets inwisselt. Strikt genomen ruilt men dus een weekenddienst met een collega, en verruilt men vakantiedagen voor korter werken.

Er is geen betekenisverschil, wel een verschil in gebruik.

ruilen met

inwisselen (met een persoon)
Zeg, wil jij met hem van plaats ruilen?

ruilen tegen / voor

inwisselen
Ik moet nog dollars ruilen tegen / voor euro's.

De voorzetsels tegen en voor hebben hier dezelfde betekenis: je kunt een vrijheidsstrijder ruilen tegen of voor gijzelaars. En dat doen dan bijvoorbeeld opstandelingen met de regering.

Wel ligt bij tegen het accent eerder gelijkelijk op de beide objecten a en b die geruild of ingeruild worden. Bij voor (ten behoeve van) ligt het accent eerder op b, dat dan als beter gezien wordt: Hier kunt u uw oude schoenen ruilen voor een nieuw paar schoenen. Zie ook uitwisselen met / tegen.

Waarschuwing: dit moet u alleen lezen wanneer u zich voorbereidt op een dicteewedstrijd of wanneer u het prettig vindt om suppoosten in musea aan te spreken op mogelijke foutjes in onderschriften bij schilderijen.

Onze Gouden Eeuw heeft aan schilders diverse Ruisdaelen of Ruysdaelen opgeleverd. In die tijd was de schrijfwijze van achternamen nog niet zo vastgelegd als nu. De schilder -i, Jacob van Ruisdael (1629–1682), is vooral bekend geworden door zijn Hollandse luchten met die prachtige wolkenpartijen. De schilder-y, zijn oudere neef Salomon van Ruysdael (1603?–1670) was meer geïnteresseerd in de typisch Hollandse (rivier)landschappen. Vandaar dat we ruisdaelluchten schrijven en ruysdaellandschappen. Maar mocht u dit weer vergeten en toch ruysdaelluchten schrijven, dan kunt u zich er altijd uit redden door te wijzen naar de luchten boven de rivierlandschappen van Ruysdael.

Er is een klein betekenisverschil.

te ruste leggen

begraven; laten rusten / slapen
Na de rouwdienst leggen wij moeder te ruste op het parochiekerkhof.

te rusten leggen

laten rusten / slapen; begraven
De prinses legde zich te rusten onder het grote baldakijn.

Voor de betekenis 'begraven' wordt meestal de vorm zonder -n gebruikt. Maar let op, laat uit de context duidelijk zijn of de prinses nog leeft als ze te ruste wordt gelegd.