Vaktermen

Dubbelzinnigheid bij woorden of zinnen. Het woord of de zin is op meerdere manieren uit te leggen. Een voorbeeld: Kees sloeg Hans bij de bank, waarna hij wegliep. Waarnaar verwijst hij in de voorbeeldzin? En wordt er met bank een meubel of een bedrijf bedoeld?

Naar analogie van betekent naar het voorbeeld van. Als iets analoog is aan iets anders, vertoont het een overeenkomst met dat andere. In taal is dit zichtbaar bij bijvoorbeeld de vervoeging van werkwoorden. In een zin als Hij vindt het fantastisch staat er een t achter vind. Dit is analoog aan de vervoeging van andere werkwoorden: Hij speel+t, Zij kom+t.

Een ontlening aan het Engels die als strijdig wordt beschouwd met het Nederlandse taaleigen; een te letterlijke vertaling uit het Engels. Drie mensen zijn bij een ongeluk gedood (where killed betekent 'om het leven gekomen'), Werknemers staken in sympathie met collega's (in sympathy with betekent 'uit solidariteit met'). Zie ook barbarisme.

Een woord(groep) waarnaar een voornaamwoord terugverwijst. In de volgende voorbeelden staat het antecedent dikgedrukt en het voornaamwoord is onderstreept: De jongen die daar loopt, De plank waarop het boek ligt, Zie je dat meisje, hoe ze daar staat! 

Een antecedent kan ook ingesloten zijn in een betrekkelijk voornaamwoord: Wat je zegt, ben je zelf. Hier is het antecedent (dat) ingesloten in wat. Dit heet een ingesloten antecedent.

Woorden met een tegengestelde betekenis: dood - levend, klein - groot.

Een apostrof, of 'hoge komma', is een leesteken dat voornamelijk wordt gebruikt als uitspraakteken. Zonder apostrof zou auto's rijmen op los, en accu's op lus.

De verandering van een klank onder invloed van een andere klank. We spreken het woord aanbeeld uit als 'aambeeld' doordat in de uitspraak de n onder invloed van de b een m wordt. Zo horen wij ook aambidden en ombenul, maar in de spelling behouden wij de n.

Een streepje schuin naar beneden. Wordt onder andere gebruikt als scheidingsteken in computeradressen van bestandsaanduidingen: C:\data\brieven.

Woordvormingen of uitdrukkingen die in strijd zijn met regels die gelden in onze taal. Barbarismen ontstaan wanneer men een woord of een uitdrukking uit een andere taal te letterlijk in het Nederlands vertaalt. Barbarismen worden onderverdeeld naar de taal van herkomst: anglicismen, belgicismen, frisismen, gallicismen, germanismen, hollandismen, etc.

In een zin in de bedrijvende of actieve vorm ligt het accent op degene die iets doet. In een bedrijvende zin is het onderwerp vaak een handelende persoon. Een zin in de bedrijvende vorm is het tegenovergestelde van een zin in de passieve of lijdende vorm. Vergelijk:

1. De secretaresse corrigeerde de fout.

2. De fout werd door de secretaresse gecorrigeerd.

Zin 1 is een actieve zin, zin 2 is een passieve zin.