28. Wat is het verschil tussen een puntkomma, een punt en een komma?

De puntkomma is een iets sterkere scheiding dan een komma, en een iets zwakkere scheiding dan een punt. Als u aarzelt tussen een punt en een komma, zet u ze beide: puntkomma.

De komma, puntkomma en punt verschillen in intonatie en betekenis. In schema: 

Lees de volgende zin eens hardop:

Maatregelen om alleen de inflatie terug te dringen zullen geen effect hebben, als de regering zich niet bezighoudt met de werkgelegenheid, kunnen zulke maatregelen zelfs averechts werken.

Het voorlezen van deze zin gaat vaak fout. Door de komma voor als verwacht de lezer dat de mededeling wordt afgesloten met de 'als-zin'. De lezer rekent niet meer op het vervolgdeel (vanaf kunnen). Het kan ook zo:

Maatregelen om alleen de inflatie terug te dringen zullen geen effect hebben; als de regering zich niet bezighoudt met de werkgelegenheid, kunnen zulke maatregelen zelfs averechts werken.

Er had ook een punt kunnen staan in plaats van een puntkomma. Maar de puntkomma geeft aan dat er nog een mededeling komt die heel nauw samenhangt met de vorige.

Taalspel
In het volgende tekstje kunnen alle drie de leestekens voorkomen. Welk leesteken kiest u bij welk nummer?

Wanneer meer dan zes tabletten binnen een uur worden ingenomen (1) kan dat de lever ernstig beschadigen (2) bewusteloosheid treedt niet op (3) toch dient onmiddellijk medische hulp te worden ingeroepen.

Bij 1 is de rust het kortst; daarom hoort hier een komma. De langste rust is hoorbaar bij 2. Daarom kan hier beter een punt staan. De rust bij 3 zit daar ergens tussenin; vandaar op deze plaats een puntkomma. De zogenoemde 'interpunctie' is dan als volgt:

Wanneer meer dan zes tabletten binnen een uur worden ingenomen, kan dat de lever ernstig beschadigen. Bewusteloosheid treedt niet op; toch dient onmiddellijk medische hulp te worden ingeroepen.

Zie voor meer informatie de Schrijfwijzer, paragraaf 9.3. Zie ook het filmpje over het verschil tussen puntkomma, punt en komma.