16. Is het 'Amsterdams' en 'Brussels' of 'amsterdams' en 'brussels'?

Een aardrijkskundige naam krijgt een hoofdletter, ook in een afleiding: Amsterdam, Amsterdams. Een soortnaam krijgt wel een kleine letter, vergelijk Champagne (de landstreek) en champagne (de drank).

Een soortnaam krijgt geen hoofdletter, omdat hierbij de eigenlijke naam geen rol meer speelt. We denken bij bordeaux en cognac niet meer aan de plaats of streek waarnaar de drank vernoemd is. Maar wanneer wordt een naam een soortnaam? Wanneer speelt de echte naam geen rol meer?

Een handig criterium voor de kleine letter is: kunt u zeggen 'een soort x'? Als dat kan, dan wordt het woord met een kleine letter geschreven. Dus is het een amsterdammertje, want dat is een soort paaltje, een borreltje of een speciaal Amsterdams (hoofdletter!) klokje. Maar het is Brussels lof, want dat is geen soort lof. Waterdicht is dit criterium niet, want Amsterdamse gein is ook een soort gein. En, woordenboeken zijn helaas niet altijd consequent. Een Brusselse wafel is een soort wafel, dus zou het een brusselse wafel moeten zijn.

Zie verder over de hoofdletter in aardrijkskundige namen de Schrijfwijzer, paragraaf 8.2.5.

Taalspel

Mocht u dit allemaal te vermoeiend vinden, schep dan plezier in taal, door het volgende rijtje voort te zetten. Op basis van de soortnaamregel zitten Amsterdammertjes op amsterdammertjes, eten Bosjesmannen bosjesmannenrijst, is chinezen ook voor Chinezen schadelijk, ...

Zorg dan wel voor de juiste spelling, want Havana levert havanna's met extra n en Marokko laat een k weg in marokijn. En hak dan ook een knoop door als woordenboeken elkaar tegenspreken. Eet u in de griek of de Griek?

Stuur uw alfabet naar info@schrijfwijzer.nl.