4.4.2 Bondigheid (5/7)
Op tautologiejacht
Wijs de tautologieën aan.
1 De reden waarom hij dat gedaan heeft, is mij onbekend.
2 Dit kan mogelijk ingrijpende gevolgen hebben.
3 Er zullen van 1 tot 21 september gedurende drie weken controles plaatsvinden.
4 Hier hoef je nooit langer dan vijf minuten op een bus te wachten en vaak nog korter.
5 Hier worden 'voetongemakken' zoals bijvoorbeeld platvoeten en likdoorns behandeld.
6 Op ons spaarrekening krijgen we nu een percentage van 2,7 procent.
1 De reden waarom hij dat gedaan heeft, is mij onbekend.
2 Dit kan mogelijk ingrijpende gevolgen hebben.
3 Er zullen van 1 tot 21 september gedurende drie weken controles plaatsvinden.
4 Hier hoef je nooit langer dan vijf minuten op een bus te wachten en vaak nog korter.
5 Hier worden 'voetongemakken' zoals bijvoorbeeld platvoeten en likdoorns behandeld.
6 Op ons spaarrekening krijgen we nu een percentage van 2,7 procent.
Antwoord
1 In zin 1 moet strikt genomen De reden weg, of waarom moet vervangen worden door dat. Maar de tautologie werkt hier niet als stijlverslapper: de reden waarom is daarom ook goed.
2 In zin 2 zijn kan en mogelijk tautologisch: 'Dit heeft mogelijk ...' of 'Dit kan ingrijpende gevolgen hebben'.
3 In zin 3 is de periode 1 tot 21 september het zelfde als drie weken. Daarom kan gedurende drie weken zonder bezwaar weg.
4 Zin 4 kan eindigen met het woord wachten, want als je nooit langer hoeft te wachten dan een bepaald periode, is het dus ook vaak korter.
5 De combinatie zoals bijvoorbeeld is dubbelop.
6 In zin 6 kan het laatste woord, procent, achterwege blijven, want percentages worden uitgedrukt in procenten. Alleen als er onduidelijkheid is moet de eenheid wel genoemd worden: Het gaat hier om een lengte van 12 mm, meter, enz. Bij percentage is er geen onduidelijkheid, want bij de grootheid percentage hoort maar één eenheid: procent. De formulering het alcoholpercentage van deze wijn is 13 procent is dus tautologisch. De zin zou te verdedigen zijn door te stellen dat het percentage de grootheid is (net zoals gewicht en duur) en procent de eenheid (net zoals kilo's of grammen, en uren of minuten). Toch klinkt kernachtiger: het alcoholpercentage van deze wijn is 13. Of: deze wijn bevat 13 procent alcohol. Zo ook het voltage is 60.
1 In zin 1 moet strikt genomen De reden weg, of waarom moet vervangen worden door dat. Maar de tautologie werkt hier niet als stijlverslapper: de reden waarom is daarom ook goed.
2 In zin 2 zijn kan en mogelijk tautologisch: 'Dit heeft mogelijk ...' of 'Dit kan ingrijpende gevolgen hebben'.
3 In zin 3 is de periode 1 tot 21 september het zelfde als drie weken. Daarom kan gedurende drie weken zonder bezwaar weg.
4 Zin 4 kan eindigen met het woord wachten, want als je nooit langer hoeft te wachten dan een bepaald periode, is het dus ook vaak korter.
5 De combinatie zoals bijvoorbeeld is dubbelop.
6 In zin 6 kan het laatste woord, procent, achterwege blijven, want percentages worden uitgedrukt in procenten. Alleen als er onduidelijkheid is moet de eenheid wel genoemd worden: Het gaat hier om een lengte van 12 mm, meter, enz. Bij percentage is er geen onduidelijkheid, want bij de grootheid percentage hoort maar één eenheid: procent. De formulering het alcoholpercentage van deze wijn is 13 procent is dus tautologisch. De zin zou te verdedigen zijn door te stellen dat het percentage de grootheid is (net zoals gewicht en duur) en procent de eenheid (net zoals kilo's of grammen, en uren of minuten). Toch klinkt kernachtiger: het alcoholpercentage van deze wijn is 13. Of: deze wijn bevat 13 procent alcohol. Zo ook het voltage is 60.
Zoektips
In het blok 'Zoeken in de Schrijfwijzer' kun je een zoekterm intypen. Daarna klik je op Enter of op het vergrootglas.
Bij woordgroepen kun je ook zoeken door enkele aanhalingstekens te gebruiken. Bijv.: 'knip en plakwerk'. Je krijgt dan alleen de resultaten van de combinatie van deze woorden te zien, niet van de woorden afzonderlijk, in dit geval: 'knip-en-plakwerk'.
Volg Jan Renkema op Twitter
Zoveel verschillende hersenactiviteiten: nadenken, overdenken, uitdenken, gedenken, enz. Filosofeer mee via https://t.co/qcDh9feLQj
Archaïsch taalgebruik? 'De rust is nabij.' Nee, de sportverslaggever zei het twee minuten voor rust. Dit klinkt ook niet: 'Het is zo rust.'
Mooie 'omkering'. "Wat een volle zaal. Blij dat u allemaal het lenteweer hebt getrotseerd!" Of werd de te lage temperatuur bedoeld?
